"Bản danh sách của Schindler", một bộ phim gợi đến nhiều nỗi ám ảnh kinh hoàng về cuộc thảm sát Holocaust trong thế chiến thứ II đã nhận được cơn mưa lời khen từ cả phía chuyên môn và khán giả, rinh về 7 giải Oscar và được gọi là bộ phim chính kịch xuất sắc nhất về đề tài nạn diệt chủng, đã và đang đặt nền móng cho sự lưu giữ trường tồn của ý niệm về một lịch sử bi thương. Nhờ sự tài tình của Steven Spielberg, những tội ác ghê rợn của Đức Quốc xã đã được tái hiện lại một cách chân thực và trần trụi đến mức người xem phải cảm thấy lạnh sống lưng khi chứng kiến những khúc cảnh tra tấn và hành hình.
Nạn diệt chủng người Do Thái, còn tên gọi khác là cuộc thảm sát Holocaust hay Shoah, tuy đã chấm dứt từ 75 năm trước nhưng đến giờ những ký ức kinh hoàng về sự kiện lịch sử này vẫn mãi không thể nào phai mờ đi. Bởi triết lý bệnh hoạn của Hitler rằng chủng tộc nào dốt nát và yếu kém hơn phải bị đào thải, mà sắc lệnh diệt trừ người Do Thái từ đó được ban hành và áp dụng trên quy mô lớn ở Châu Âu. Hàng trăm các luật lệ vô lý đã được áp đặt lên người dân, từ việc bị tước đi quyền được bỏ phiếu như một công dân, đến việc bị cấm được dùng di động, thậm chí là vào những nơi công cộng như nhà hàng, bể bơi hay công viên. Cứ thế, họ bị coi thường, bị đối xử đúng như mong muốn của Hitler, một tầng lớp hạ đẳng đáng khinh rẻ. Trong những ngày tháng đen tối như vậy, vẫn ẩn nấp những vị cứu tinh mang đến tia hy vọng, những người hùng đã âm thầm đứng ra bảo vệ và cưu mang, bất chấp sự đe doạ của quân phát xít để đem về một tương lai tươi sáng hơn cho người dân Do Thái.
Kể về một sự kiện dựa trên câu chuyện có thật, “Bản danh sách của Schindler" xoay quanh doanh nhân giàu có tên Oskar Schindler, cũng là một nhân vật có thật, đã cứu lấy mạng sống của hàng ngàn người Do Thái vô tội. Năm 1944, khi cuộc thảm sát càng lên cao điểm, những yếu phẩm phục vụ quân đội đang rất cấp thiết. Bằng tính ngoại giao, tài ăn nói và sức thuyết phục của mình, Schindler đã hết lần này đến lần khác thuyết phục nhà tài trợ vào làm ăn, từ đó ông mở một xưởng sản xuất nhu yếu phẩm cho quân đội cùng với sự hỗ trợ của thư ký Itzhak Stern, và thuê những người Do Thái từ các trại giam với phí lao động rẻ. Công nhân ở đây được cung cấp thức ăn, nước uống và trên hết là họ không bao giờ bị đánh đập hay giết hại vô cớ. Nhờ sự khéo léo vốn có, ông thậm chí đã bán hết tài sản của mình để “mua” thêm người về, Schindler trở thành ân nhân cứu mạng của gần 1.200 người Do Thái. Ở cuối bộ phim, khi ông bỏ trốn với hai bàn tay trắng, họ đã đúc ra một chiếc nhẫn khắc dòng chữ “Cứu một mạng người là cứu cả nhân loại” để cảm ơn ông. Nhận được món quà ông chỉ khuỵu xuống khóc kêu rằng “Ta đã có thể cứu thêm, giá như trước đây tôi không phung phí tiền như thế thì ta đã có thể cứu thêm rồi”.
Xuyên suốt phim, ta được nhìn thấy những thước cảnh vô cùng kinh khủng, qua đó thấy được phần nào sự tàn bạo và máu lạnh của phát xít Đức thời bấy giờ. Ngay ở những cảnh đầu bộ phim, khi có sắc lệnh trục xuất những người Do Thái sang trại tập trung, vừa ra ngoài đường họ đã bị khinh miệt và ném đất đuổi đi như cái gai trong mắt, không chỉ mất đi nhà cửa tiền bạc mà còn cả quyền làm người và thậm chí là tính mạng. Từ một cuộc sống đang yên ổn, trong một phút chốc họ bị đày đi đến một nơi đổ nát và cuộc sống cực nhọc. Họ buộc phải khâu những ngôi sao 6 cánh lên cánh tay áo, đó không chỉ là một ký hiệu đơn thuần mà còn là yếu tố chính trong kế hoạch diệt trừ người Do Thái. Vậy nên họ bị ép đeo nó trên cánh tay như một sự sỉ nhục và bêu xấu, cũng như là bị kiểm soát bởi các quân lính Đức. Tưởng rằng mọi chuyện chỉ bất công đến thế là cùng, nào ngờ đó mới là khởi đầu cho một ác mộng khủng khiếp, và như vậy, mọi thứ càng trở nên tồi tệ hơn. Nữ kỹ sư người Do Thái khi muốn cảnh báo về nền móng xây dựng của trại, tên lính cấp trung Amon Goeth đã sai người thẳng tay bắn cô. Một người công nhân cụt tay đã bị bắn chết và ngã xuống nền tuyết trắng, trong giây phút còn đang vui mừng vì ngỡ rằng có lẽ mình không phải người thừa của xã hội. Hay cảnh quay gây tranh cãi về những người phụ nữ người Do Thái bị lột trần vào phòng tắm tập thể, dù nhận nhiều phản đối vì sự phơi bày da thịt lộ nhưng ông Spielberg kiên quyết không chịu cắt để có thể lột tả được sự thô bạo và dã man của Đức Quốc xã. Họ bị đối xử không khác gì cặn bã hay một tầng lớp hạ đẳng, bóc lột sức lao động rồi bị đánh đập một cách tàn nhẫn.
Với bi kịch lịch sử này, đạo diễn đã phải tiếp cận cách kể chuyện sao cho có thể mang tính thực tế mà cũng nghệ thuật và ý nghĩa. Như ta thấy ở cái kết của bộ phim, khi tên lính Goeth nhận tử hình, Schindler phải ra đi trắng tay, và những người công nhân Do Thái của ông tiếp tục bước đi dù không biết tương lai đang chờ đón gì. Tuy không phải là cái kết có hậu, nhưng nó vẫn đủ cho người xem một linh cảm tốt bởi nhân vật đại diện cho cái ác, tên lính Goeth, đã bị diệt trừ. Chính cái nét chân thực đến đáng sợ cùng với những triết lý chứa sự lạc quan, “Schindler's list" càng ghi thêm điểm trong lòng người xem.
Không chỉ lấy đi danh dự và cả mạng sống của hơn 6 triệu người dân vô tội, cuộc thảm sát Holocaust đã để lại vết sẹo trong tâm trí của những người sống sót. Sau một khoảng thời gian dài phải chịu đựng áp bức như vậy, nền văn hoá và sắc dân tộc của người dân Do Thái đã sang một màu sắc u buồn và ảm đạm hơn cho đến tận bây giờ. Nỗi ám ảnh ấy vẫn cứ bám theo họ, day dứt và âm ỉ, mãi không buông tha. Trong chuỗi ngày u tối và tuyệt vọng đó, những người anh hùng thầm lặng như Oskar Schindler đã xuất hiện, cứu vớt và đem lại hy vọng cho những sinh linh đáng thương ấy. Nhờ ông, một thế hệ vốn tưởng bị chôn vùi dưới bàn tay phát xít đã có lại cơ hội được làm người, được sống trong yên bình, và có một cuộc đời hoàn thiện.
(Hiền Linh)
Comments