Thỉnh thoảng, khi theo chân những thước phim ảnh, chúng ta vẫn bắt gặp một yếu tố có phần khác lạ: sự "lai chủng". Thứ được gọi là tính lai rất mơ hồ này dường như là kết quả của quá trình kết hợp giữa nhiều quốc gia để tạo nên thành quả cuối cùng là một bộ phim hoàn chỉnh. Ngoài ra, khái niệm nhập nhằng này còn được sinh ra bởi một thứ mang đậm tính cá nhân là cảm xúc. Một trường hợp như vậy chính là bộ phim Người tình (1992, Jean-Jacques Annaud).
Người xem có cơ hội dõi theo một câu chuyện tình yêu đầy nuối tiếc, ám ảnh giữa hai thân phận có lắm mâu thuẫn: một thiếu nữ người Pháp mới 15 tuổi rưỡi (nàng) và một chàng trai Hoa kiều giàu có đã ngoài 30 tuổi (chàng). Sở dĩ nói vậy là bởi bối cảnh phim, dựa trên cuốn tiểu thuyết mang hơi hướng tự truyện ăn khách của Marguerite Duras, được đặt giữa thập niên 1920 của nước Việt thời Pháp thuộc. Hai nhân vật chính đã gặp gỡ đầy tình cờ trên bến phà qua sông Mê Kông khi nàng quay trở lại trường học sau kỳ nghỉ lễ, còn chàng mới trở về nước từ thủ đô Paris. Từ đó, họ cứ thế lao vào nhau nhờ một xung lực tự nhiên, để thỏa cái tò mò và khám phá bản năng tình dục cứ dần trỗi dậy bên trong mình, làm nên một trong những bộ phim với những cảnh nóng táo bạo nhất trong lịch sử điện ảnh.
Chàng và nàng đến với nhau trong một mối quan hệ không biết đến tương lai: bởi bối cảnh xã hội, sắc tộc, tuổi tác và cả sự thật rằng chàng sắp phải kết hôn, nàng thì không bao lâu nữa sẽ quay trở lại Paris. Ý thức rõ điều ấy, họ bên nhau đơn thuần vì thú vui xác thịt, hay phụ thuộc vào đồng tiền. Giữa hai người chỉ có những vồn vã của nhục dục, nhưng còn lại thì thiếu đi sự cảm thông hay cố gắng để thấu hiểu. Tuy vậy, ẩn bên trong những ngày họ dành bên nhau trong căn phòng tranh sáng tranh tối với không khí nóng ẩm ở Chợ Lớn, chàng đã đem lòng yêu nàng. Kể cả khi Người tình đã khép lại, câu chuyện tình mang nhiều nét cấm kỵ ấy dường như vẫn ám ảnh tâm trí người xem.
Thật dễ dàng để nhận ra rằng đây là một tác phẩm điện ảnh của Pháp, bởi tuy ngôn ngữ chính là tiếng Anh và được quay tại một nước châu Á, bộ phim lại hoàn toàn do Pháp sản xuất. Thêm vào đó, Người tình là một câu chuyện tình yêu của một người Pháp, nhưng lại xoay quanh quãng thời gian cô ở Việt Nam cho đến khi trở về quê hương.
Tuy vậy, khi dõi theo từng khung hình chuyển động của Người tình, ta vẫn phần nào cảm nhận được "chất Việt Nam", ở cái cách đội ngũ làm phim đã tỉ mẩn nghiên cứu để khắc họa chân dung mảnh đất thuộc địa những năm 20 của thế kỷ XX – phần hậu cảnh không thể thiếu để tạo nên một bản chuyển thể hoàn chỉnh.
Duras, dưới vỏ bọc của một cuốn tiểu thuyết, đã thuật lại câu chuyện tình đầy day dứt của bản thân với một người đàn ông Hoa kiều thời trẻ, khi bà sinh sống ở Việt Nam trong thời kỳ Pháp thuộc. Khi chuyển những câu từ của Duras lên màn ảnh lớn, sau nhiều chọn lựa, cuối cùng đạo diễn Annaud cũng quyết định sử dụng Việt Nam để làm bối cảnh cho bộ phim, bởi theo ông, chỉ có tại đây không khí thuộc địa của nguyên tác mới được mô tả một cách trọn vẹn nhất. Quả thật, một câu chuyện chỉ có thể hoàn chỉnh nếu như có được một cái nền tương xứng, mà với câu chuyện của Người tình, ấy chính là mảnh đất Việt Nam – phông nền và địa điểm cho câu chuyện tình chóng vánh đã để lại bao bồi hồi thổn thức trong tâm trí những người trong cuộc.
Xuyên suốt bộ phim, ta bắt gặp những kiến trúc đậm chất Pháp vốn chỉ có tại Việt Nam thời Pháp thuộc: như ngôi trường Lycée Chasseloup Laubat mà nàng theo học, hiện nay là trường cấp III Lê Quý Đôn. Hay đó còn là ngôi nhà gia đình nàng ở Sa Đéc với vườn chuối xanh mướt, những góc phố chiếc xe của chàng chở nàng đi qua, hay căn phòng ở Chợ Lớn trở đi trở lại xuyên suốt bộ phim. Phần "nền" ấy còn luôn ẩn hiện thông qua thiết kế âm thanh: những cảnh quay luôn có tiếng nói rầm rì của những thương nhân và nông dân người Việt ở buổi họp chợ trên bến phà sông Mê Kông trong cảnh mở đầu, trường nội trú, khu phố tại Chợ Lớn, hay tiếng ca vọng cổ của một người lái đò vẳng lại từ đằng xa trong phân cảnh đôi tình nhân dùng bữa trong nhà hàng.
Tất cả đều biểu đạt cho hai chữ Việt Nam vốn dĩ không giống với quốc tịch thật của bộ phim. Nhưng quả thật chỉ với nó, người ta mới nhận rõ ra đây chính là mảnh đất sản sinh ra cả một câu chuyện: về một cô gái da trắng bần hàn lạc đi danh tính tại một mảnh đất thuộc địa, còn trẻ dại và tò mò muốn tìm hiểu về những khát khao tình dục đang thiêu đốt trong tâm can mình. Người tình là một câu chuyện mang tính riêng tư, nhưng phần nào ở nó cũng có dấu ấn của đất nước Việt Nam, để kể lại một thứ tình yêu tưởng như chỉ vì nhục dục, nhưng về sau lại thành một thứ day dứt ám ảnh, hoài mãi không quên trong lòng những người trong cuộc.
Lưu ý: Phim gắn mác R
(Mĩ Linh)
Comments