Jojo Rabbit của Taika Waititi là một tác phẩm hết sức độc đáo, ở chỗ bộ phim kể câu chuyện về chiến tranh và nạn diệt chủng Do Thái – một chủ đề trưởng thành, nhiều khi ám ảnh qua đôi mắt con trẻ. Và đặc biệt hơn nữa, đứa nhóc ấy còn là một cậu phát xít nhí mù quáng và cuồng nhiệt hâm mộ Đức quốc xã đến độ tự tưởng tượng ra quốc trưởng Hitler (do chính đạo diễn Waititi thủ vai) là người bạn thân nhất thường xuyên trò chuyện với mình. Màu sắc châm biếm cùng những câu đùa đen tối của Jojo Rabbit có thể mang lại tiếng cười, song ẩn sâu bên trong bộ phim cũng là chiều sâu của hiện thực khiến người xem phải suy nghĩ.
Với một tác phẩm hài kịch khai thác chủ đề nhạy cảm như vậy, quả không có gì bất ngờ khi có rất nhiều những ý kiến phân luồng về Jojo Rabbit từ khi mới ra mắt. Nhiều cây bút đã cho rằng bộ phim thể hiện thiện cảm với phát xít. Tuy vậy, với cách khai thác mới lạ và táo bạo, Jojo Rabbit cũng được liệt vào hàng một trong những bộ phim xuất sắc nhất của năm 2019. Jojo Rabbit đã đoạt giải cao nhất tại Liên hoan phim Toronto, cũng như được đề cử tại các giải thưởng danh giá như Quả cầu vàng và cả Oscar.
Được chuyển thể từ tiểu thuyết Caging Skies của nhà văn Christine Leunens, chuyện phim Jojo Rabbit xoay quanh nhân vật tiêu đề Jojo (Johannes Betzler), cậu nhóc sống tại Đức trong những năm cuối cùng của chiến tranh thế giới thứ hai. Sau khi bị thương vì một quả lựu đạn trong trại của Đoàn thanh niên Hitler, Jojo được gửi về nhà rồi phát hiện ra mẹ cậu đang giấu một cô gái người Do Thái tên Elsa trong hốc tường nhà mình. Đứng trước tình cảnh thế bí kiểu Mexico, Jojo dần dần tiếp xúc và trở thành bạn với Elsa để rồi đối mặt và nhận ra những sai lầm bên trong tư tưởng của phát xít mà bản thân mù quáng tin tưởng.
Bằng cách khai thác câu chuyện dưới góc nhìn và quan điểm của cậu nhóc 10 tuổi Jojo, Jojo Rabbit nhắc nhở người xem về sự thơ ngây trong sáng của trẻ em, chúng như những tờ giấy trắng có thể dễ dàng khắc sâu nhớ kỹ cả những tư tưởng độc hại. Jojo và nhiều đứa trẻ khác tin tưởng tuyệt đối vào những luận điệu và mọi lời giáo dục của chế độ phát xít, thậm chí chúng còn mong có ngày được ra chiến trường cho những vinh quang, hay trở thành cận vệ riêng cho quốc trưởng Hitler. Tại trại thiếu niên Hitler, người ta dạy bọn trẻ cách cầm súng, ném lựu đạn, học cách giết người cùng những điều giả dối đầy xúc phạm về những người Do thái và cả đốt sách. Mọi thứ trong mạch truyện diễn ra như một lẽ đương nhiên với các nhân vật, cùng với những câu đùa đen tối tạo thành một bầu không khí khôi hài kỳ lạ.
Tuy vậy, ở phần nền của bộ phim, dẫu cho Jojo có nhận thức hay làm ngơ, chiến tranh vẫn luôn hiện diện. Nó mang hình hài của những tờ truyền đơn và trong công việc quyên góp kim loại – động lực cho chiến tranh, hay những người bị treo cổ ở quảng trường vì rải truyền đơn và giúp đỡ người Do Thái. Có những binh sĩ trở về từ chiến trường và những chiếc xe chở các thanh niên ra đi với vẻ hăm hở, trong thành phố chỉ có những thương binh, người già, phụ nữ trẻ em. Lối kể chuyện châm biếm sâu cay của Jojo Rabbit từ đó làm nổi bật sự tàn ác, vô nhân tính của chiến tranh và những tuyên truyền sai trái, luận điệu xảo trá của chủ nghĩa phát xít. Quá trình Jojo dần hiểu thấu và yêu mến Elsa cũng khiến người xem nhận ra giá trị của tình bạn, tình yêu và trân trọng cuộc sống hòa bình.
Khác với tông màu trầm buồn dễ dàng bắt gặp ở những bộ phim chiến tranh, chọn hướng đi của thể loại hài kịch, Jojo Rabbit mang màu sắc tươi sáng, rực rỡ, ấm áp như một bộ phim Wes Anderson. Màu sắc như vậy cũng là một lựa chọn đúng đắn để xây dựng nên tính tương phản của những nghịch lý trong câu chuyện kể. Những bài hát của Jojo Rabbit cũng có phần vui tươi, với những giai điệu bắt tai như để người ta nhún nhảy theo. Đặc sắc nhất trong lối kể chuyện của phim chính là cách châm biếm táo bạo, khi đạo diễn Waititi vào vai người bạn tưởng tượng Hitler có vẻ ngớ ngẩn, hài hước, cùng các câu giễu nhại mang đến tiếng cười trào phúng.
Lựa chọn Jojo Rabbit cho sự kiện chiếu phim tình thương, La'Cinéma cảm thấy đây là một bộ phim mang đậm tinh thần trẻ em, dễ khiến các em hiểu và đồng cảm, nhưng cùng lúc, mặt tối và những đau thương trong Jojo Rabbit cũng có thể cung cấp những hiểu biết và cả những bài học tinh thần giàu ý nghĩa.
(Mĩ Linh)
Comentarios